“Beseffen wat taal kan teweegbrengen bij patiënten, is al een grote eerste stap”

Vorig jaar vond de Innovatie Challenge 2020 plaats binnen De Forensische Zorgspecialisten, waaronder bij de Van der Hoeven Kliniek. Een van de winnende ideeën was dat van Ilvy van der Hoeven, teamleider bij de Van der Hoeven Kliniek in Utrecht. Ze wil met haar project het taalbewustzijn binnen de kliniek vergroten door in de eerste plaats de behandelplannen van patiënten naar een voor hen begrijpbare taal om te zetten. Dit heeft een grote impact op hen: Ilvy wil hen zo meer controle geven over hun eigen behandeling. Vol passie legt ze haar innoverende idee en de positieve verandering ervan uit.

De nodige stimulans

Van bij haar start als groepsleider in de Kliniek, merkte Ilvy op dat behandelplannen, evaluaties en behandeldoelen enorm ingewikkeld geformuleerd werden. Hierin was ze niet de enige: “Mensen wisten niet zo goed hoe ze hiermee aan de slag moesten. Daar moet je toch even een stimulans voor krijgen.” De Innovatie Challenge 2020 motiveerde haar om het plan vorm te gaan geven.

Het effect van taal

Taal heeft een grote impact op de omgang tussen medewerkers van de kliniek en patiënten, aldus Ilvy. Ze noemt hierbij het placebo- en notebook-effect van taal, waarbij de placebo een positief gevoel oproept en nocebo een negatief gevoel. Een voorbeeld hiervan is het woord ‘patiënt’. Ilvy: “We noemen de mensen in onze kliniek patiënten omdat ze hier zijn opgenomen zoals bij een ziekenhuis. Maar de patiënten zelf ageren daar heel erg op. Zij zeggen dan: ik ben gewoon een mens en word hier de hele tijd als patiënt gezien, als een zieke. Soms is een label natuurlijk ook gewoon wat het is, maar je er alleen al bewust van zijn en beseffen dat dit wel iets teweegbrengt bij mensen, is al een grote stap.’

Hoeveel beter zou het zijn als patiënten zich meer in control voelen doordat ze direct begrijpen wat er van ze verwacht wordt?

Patiënten meer in control

In haar project focust Ilvy eerst op het aanpakken van de behandelplannen. De behandeldoelen die daarin beschreven staan, worden vaak abstract beschreven met veel vakjargon, een voor patiënten moeilijk begrijpbaar geheel. “We houden patiënten verantwoordelijk voor hun eigen behandeling, terwijl we met zo’n behandelplan eigenlijk zeggen: dit is het, veel succes ermee,” vertelt Ilvy. Een voorbeeld van zo’n behandeldoel is ‘het opbouwen van prosociale structuren’, terwijl dit eenvoudig gezegd inhoudt dat de patiënt buiten moet werken. Ilvy vertelt: “Natuurlijk krijgen ze alle steun en hulp bij hun behandeling, maar hoeveel beter zou het zijn als patiënten zich meer in control voelen doordat ze direct begrijpen wat er van ze verwacht wordt?”

Begrip vergroten

Voor de verdere ontwikkeling van het project wordt de hulp ingeroepen van een stichting gespecialiseerd in het begrijpelijk en toegankelijk maken van taal. Nadat de organisatie eerst informatie inwint over de populatie van de kliniek, hertalen ze de behandelplannen. Daarna onderzoeken ze of de aanpassingen het begrip binnen de doelgroep hebben vergroot. Er wordt ook een interne training gepland binnen de kliniek, zodat er intern ook iemand als specialist in taal voor patiënten kan worden opgeleid. Ilvy hoopt alleszins dat alle patiënten op termijn een behandelplan hebben waar ze zelf mee uit de voeten kunnen.